ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟ ΕΜΠΟΡΙΟ
ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
Περιεχόμενα
Α. Ερωτήσεις σχετικά με τα μέσα πληρωμής – POS (KYA 8139/2024)
(Τελευταία ενημέρωση: 19/03/2024)
Οι οντότητες που λαμβάνουν πληρωμή από πληρωτή, δηλαδή φυσικό πρόσωπο το οποίο διατηρεί λογαριασμό πληρωμών και επιτρέπει εντολή πληρωμής από αυτόν τον λογαριασμό ή, εάν δεν υπάρχει λογαριασμός πληρωμών, το φυσικό πρόσωπο που δίνει εντολή πληρωμής, εφόσον ο πληρωτής ενεργεί ως καταναλωτής για λόγους που δεν εμπίπτουν στην εμπορική, επιχειρηματική ή εμπορική του δραστηριότητα.
Συνεπώς, υπόχρεο αποδοχής και χρήσης μέσων πληρωμής με κάρτα πληρωμών και μέσων πληρωμής με υπηρεσίες άμεσης πληρωμής από λογαριασμό σε λογαριασμό, είναι κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που συναλλάσσεται με πρόσωπα που ενεργούν ως καταναλωτές, εφόσον είτε παρέχει υπηρεσίες ή διαθέτει προς πώληση προϊόντα, είτε λειτουργεί με τους ΚΑΔ (κύριους ή δευτερεύοντες) που περιλαμβάνονται στο άρθρο 1 της υπ. αρ. 8139/31-01-2024 κοινής Υπουργικής Απόφασης (Β’ 744).
Όχι, αφού απαραίτητη προϋπόθεση για την ύπαρξη υποχρέωσης αποδοχής μέσων πληρωμής με κάρτα πληρωμών και με υπηρεσίες άμεσης πληρωμής από λογαριασμό σε λογαριασμό, είναι η αποδοχή πληρωμής να γίνεται από φυσικό πρόσωπο που ενεργεί ως καταναλωτής, για λόγους που δεν εμπίπτουν στην εμπορική, επιχειρηματική ή εμπορική του δραστηριότητα. Σε περίπτωση ωστόσο υπηρεσιακού ελέγχου ο δικαιούχος πληρωμής θα πρέπει να είναι σε θέση να αποδείξει ότι δε συναλλάσσεται με φυσικά πρόσωπα, παρά μόνο με οντότητες που ενεργούν αποκλειστικά στο πλαίσιο της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας.
Ως μέσα πληρωμής με κάρτα πληρωμών και τερματικά αποδοχής καρτών πληρωμών, που καλύπτουν τις υποχρεώσεις της υπ. αρ. 8139/31-01-2024 κοινής Υπουργικής Απόφασης (Β’ 744), νοούνται όλες οι διαθέσιμες συσκευές (πχ. ασύρματο και ενσύρματο τερματικό POS, mobile POS), μέθοδοι και εφαρμογές (πχ. Virtual POS) που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αποδοχή καρτών πληρωμής, τόσο με φυσική παρουσία κάρτας, όσο και χωρίς φυσική παρουσία κάρτας (virtual/mobile).
Επομένως, στο πεδίο εφαρμογής του ν. 4446/2016 (Α΄240) και της υπ. αρ. 8139/31-01-2024 κοινής Υπουργικής Απόφασης (Β’ 744), εμπίπτει κάθε εφαρμογή πληρωμής μέσω της οποίας ο καταναλωτής (πληρωτής) έχει τη δυνατότητα να πραγματοποιήσει πληρωμή με κάρτα πληρωμών (πιστωτική, χρεωστική, προπληρωμένη), προς τον επαγγελματικό λογαριασμό υπόχρεης οντότητας.
Ως μέσα παροχής υπηρεσιών άμεσης πληρωμής από λογαριασμό σε λογαριασμό, που καλύπτουν την υποχρέωση της υπ. αρ. 8139/31-01-2024 κοινής Υπουργικής Απόφασης (Β’ 744), νοούνται όλες οι υπηρεσίες άμεσων ηλεκτρονικών (online) πληρωμών που δίνουν τη δυνατότητα στους καταναλωτές (πληρωτές) να πραγματοποιούν τις συναλλαγές τους με απευθείας χρέωση των τραπεζικών τους λογαριασμών και με απευθείας μεταφορά του ποσού των συναλλαγών τους από τους ατομικούς λογαριασμούς τους, προς τους επαγγελματικούς λογαριασμούς των υπόχρεων οντοτήτων, χωρίς τη χρήση κάρτας πληρωμής (πιστωτικής, χρεωστικής, προπληρωμένης, virtual).
Για όλους τους Υπόχρεους του άρθρου 1 της ΚΥΑ καταληκτική ημερομηνία συμμόρφωσης για την αποδοχή όλων των μέσων πληρωμής, είναι η 29.02.2024.
Οι νέοι Υπόχρεοι του άρθρου 1 της ΚΥΑ, όπως αυτοί καταγράφονται στον πίνακα της παρ. 4 του άρθρου 8, υποχρεούνταν στην προμήθεια και θέση σε λειτουργία τερματικών αποδοχής καρτών, καθώς και στην δήλωση επαγγελματικού λογαριασμού, από την 01.01.2024.
Ωστόσο, αποκλειστικά για τους νέους υπόχρεους, σε ότι αφορά τις επιβαλλόμενες κατά τον έλεγχο κυρώσεις, για το χρονικό διάστημα από 01.02.2024 έως και 01.04.2024, αναστέλλεται η επιβολή κυρώσεων του άρθρου 5 της ΚΥΑ, εφόσον αποδεδειγμένα έχουν καταθέσει νόμιμα σχετικό αίτημα για την προμήθεια τερματικού αποδοχής καρτών ως και την 29η .02.2024 και αναμένουν την εγκατάστασή του.
Στους υπόχρεους που δεν συμμορφώνονται με την υποχρέωση κατοχής και χρήσης POS ή την παροχή υπηρεσιών άμεσης πληρωμής από λογαριασμό σε λογαριασμό επιβάλλεται πρόστιμο ύψους 1.500 ευρώ.
Στους υπόχρεους που δεν συμμορφώνονται με την υποχρέωση η δήλωση επαγγελματικού λογαριασμού στο διαδικτυακό τόπο της Α.Α.Δ.Ε. επιβάλλεται πρόστιμο 1.000 ευρώ.
Στους υπόχρεους που δεν έχουν δηλώσει επαγγελματικό λογαριασμό, εντός ενός (1) μήνα από την έναρξη άσκησης δραστηριότητας ή από την ημερομηνία προσθήκης επαγγελματικού λογαριασμού, στο διαδικτυακό τόπο της Α.Α.Δ.Ε, επιβάλλεται πρόστιμο ύψους 100 ευρώ.
Ναι, εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
α) ο υπόχρεος παρέχει δυνατότητα άμεσης πληρωμής από λογαριασμό σε λογαριασμό με χρήση σχετικής εφαρμογής (π.χ. IRIS)
β) ο υπόχρεος αποδέχεται μέσα πληρωμής με κάρτα (πιστωτικής, χρεωστικής, προπληρωμένης, virtual) μέσω ασφαλούς περιβάλλοντος τραπεζικών πληρωμών.
Όχι, αφού υπόχρεος χρήσης POS και υπηρεσιών άμεσης πληρωμής είναι κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που συναλλάσσεται με πρόσωπα που ενεργούν ως καταναλωτές, εφόσον είτε παρέχει υπηρεσίες είτε λειτουργεί με τους ΚΑΔ (κύριους ή δευτερεύοντες) που περιλαμβάνονται στο άρθρο 1 της υπ. αρ. 8139/31-01-2024 κοινής Υπουργικής Απόφασης (Β’ 744).
Συνεπώς, εφόσον ο ελεύθερος επαγγελματίας μπορεί να αποδείξει ότι δεν αποδέχεται πληρωμές από φυσικά πρόσωπα που ενεργούν ως καταναλωτές, δεν εμπίπτει στους υπόχρεους εφαρμογής της ΚΥΑ.
Αν ο επαγγελματίας διανομέας παράδοσης τροφίμων κατ’ οίκον δραστηριοποιείται ως εργαζόμενος ή συμβεβλημένος συνεργάτης εταιρείας που παρέχει υπηρεσίες διανομής τροφίμων για λογαριασμό και κατ’ εντολήν της ως άνω εταιρείας, τότε ο επαγγελματίας δεν εμπίπτει στις κατηγορίες υπόχρεων της ΚΥΑ αφού ο ίδιος λαμβάνει για τον εαυτό του πληρωμές μόνο από τον εργοδότη / αντισυμβαλλόμενη εταιρεία. Σε αυτήν την περίπτωση, υπόχρεη είναι η εταιρεία που παρέχει υπηρεσίες διανομής τροφίμων.
Αν ο επαγγελματίας διανομέας παράδοσης τροφίμων κατ’ οίκον λειτουργεί ανεξάρτητα και παρέχει υπηρεσίες παράδοσης τροφίμων κατ’ οίκον σε καταναλωτές, εμπίπτει στις κατηγορίες υπόχρεων της ΚΥΑ.
Σύμφωνα με την περ. γ’ του άρθρου 45 του ν. 4172/2013, σε φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων υπόκεινται και τα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου που συστήθηκαν στην ημεδαπή ή την αλλοδαπή και στα οποία περιλαμβάνονται και τα κάθε είδους σωματεία και ιδρύματα, με εξαίρεση μόνο τα κάθε είδους έσοδα που πραγματοποιούνται κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού τους, τα οποία δεν αποτελούν αντικείμενο φόρου.
Στο μέτρο που το μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νομικό πρόσωπο (π.χ. αθλητικό σωματείο) εισπράττει συνδρομές μελών του, σύμφωνα με όσα προβλέπονται στο καταστατικό του, αποκλειστικά για την επιδίωξη των σκοπών του(π.χ. για τα αθλητικά σωματεία την συστηματική εκγύμναση των αθλητών τους και την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους, με σκοπό τη συμμετοχή τους σε αθλητικούς αγώνες), και τα μέλη αυτά έχουν δικαίωμα εκλέγειν και εκλέγεσθαι στα όργανα διοίκησης του σωματείου, το μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νομικό πρόσωπο δεν εμπίπτει στις κατηγορίες υπόχρεων της υπ. αρ. 8139/31-01-2024 κοινής Υπουργικής Απόφασης (Β’ 744).
Αν ωστόσο, το μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νομικό πρόσωπο παρέχει υπηρεσίες επί πληρωμή σε μέλη του, που δεν σχετίζονται με την επιδίωξη του σκοπού του σωματείου, ή τα μέλη του δεν είναι μέλη με πλήρη δικαιώματα αλλά απλά πληρώνουν συνδρομή προκειμένου να τους παρέχονται υπηρεσίες, ή παρέχει υπηρεσίες σε μη μέλη του έναντι αντιτίμου, τότε θεωρείται ότι το νομικό πρόσωπο δέχεται πληρωμές από φυσικά πρόσωπα που ενεργούν ως καταναλωτές και εμπίπτει στις κατηγορίες υπόχρεων της υπ. αρ. 8139/31-01-2024 κοινής Υπουργικής Απόφασης (Β’ 744).
Ναι, αφού η επιχείρηση παροχής υπηρεσιών διαχείρισης κοινοχρήστων στην πράξη παρέχει η ίδια υπηρεσίες διαχείρισης των κοινοχρήστων μίας πολυκατοικίας στους καταναλωτές (ενοίκους και ιδιοκτήτες διαμερισμάτων), μέσω των συνεργαζόμενων με αυτήν επιχειρήσεων ή επαγγελματιών, και εισπράττει η ίδια τις πληρωμές για την παροχή των σχετικών υπηρεσιών.
Καταρχήν όχι, στο μέτρο που για τον διαχειριστή δεν προβλέπεται αμοιβή για την ανάληψη της διαχείρισης της πολυκατοικίας.
Αν ο επαγγελματίας οδηγός ταξί συνδέεται με σύμβαση εργασίας με κάτοχο άδειας επιβατηγού οχήματος δημόσιας χρήσης (π.χ. ταξί), υπόχρεος που εμπίπτει στις κατηγορίες υπόχρεων της υπ. αρ. 8139/31-01-2024 κοινής Υπουργικής Απόφασης (Β’ 744) είναι ο κάτοχος της άδειας επιβατηγού οχήματος δημόσιας χρήσης. Σε περίπτωση που η άδεια έχει εκδοθεί σε ανήλικο, υπόχρεος της ως άνω απόφασης είναι ο έχων τη γονική μέριμνα.
Αν ο επαγγελματίας οδηγός ταξί έχει συνάψει σύμβαση ενοικίασης της άδειας με τον κάτοχό της και εισπράττει ο ίδιος και για λογαριασμό του πληρωμές από φυσικά πρόσωπα που ενεργούν ως καταναλωτές, υπόχρεος που εμπίπτει στις κατηγορίες υπόχρεων της υπ. αρ. 8139/31-01-2024 κοινής Υπουργικής Απόφασης (Β’ 744) είναι ο ίδιος.
Όχι, οι υπόχρεοι, κατά τις συναλλαγές τους με τους καταναλωτές, δεν δύνανται σε καμία περίπτωση να αρνηθούν τη χρήση των μέσων πληρωμής με κάρτα πληρωμών και των μέσων πληρωμής με υπηρεσίες άμεσης πληρωμής από λογαριασμό σε λογαριασμό και απαγορεύεται να απαιτήσουν ως μέθοδο πληρωμής την καταβολή μετρητών.
Όχι, δεν δύνανται. Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 62 «Επιβαλλόμενες επιβαρύνσεις (άρθρο 62 της Οδηγίας 2015/2366/ΕΕ)» του ν. 4537/2018 (Α΄84) οι υπόχρεοι, κατά τις συναλλαγές τους με τους καταναλωτές, δεν δύνανται σε καμία περίπτωση να ζητήσουν ή να επιβάλλουν επιβαρύνσεις για τη χρήση οποιουδήποτε μέσου πληρωμών. Σε περίπτωση παράβασης επιβάλλονται οι εκ του νόμου προβλεπόμενες κυρώσεις.
Β. Ερωτήσεις σχετικά με τα μέτρα για τον εξορθολογισμό και τη διαφάνεια των τιμών (άρθρo 38 του ν.5082/2024 , ΥΑ 12924/2024, ΥΑ 12925/2024)
(Τελευταία ενημέρωση: 28/05/2024)
Α) Επί της παρ.1 του άρθρου 38 του ν.5082/2024
Τα μέτρα αποσκοπούν στην αντιμετώπιση των δυσλειτουργιών της αγοράς στο στάδιο διαμόρφωσης των αρχικών τιμών, των τιμών δηλ. με τις οποίες διατίθενται τα προϊόντα από τους προμηθευτές στο λιανεμπόριο πριν την εφαρμογή εκπτώσεων, πιστώσεων ή άλλων παροχών.
Από τις 10 Ιανουαρίου 2024, για τα καταναλωτικά προϊόντα των επιχειρήσεων για τα οποία ανακοινώνεται αύξηση τιμής σύμφωνα με τα οριζόμενα και τη διαδικασία του άρθρου 15 του ν.5055/2023, δεν επιτρέπεται οποιαδήποτε προωθητική ενέργεια επ΄αυτών κατά τη διάθεσή τους στον καταναλωτή για τρεις μήνες από την ημερομηνία κατά την οποία εφαρμόζεται η αύξηση της τιμής, δηλαδή από την πρώτη ημέρα κατά την οποία τιμολογείται ο πρώτος λιανοπωλητής βάσει νέου τιμοκαταλόγου. Εξυπακούεται ότι μετά την εφαρμογή της αύξησης δεν επιτρέπεται οποιαδήποτε προωθητική ενέργεια στο σύνολο του λιανεμπορίου, είτε από τον προμηθευτή, είτε από το λιανέμπορο. Στο πλαίσιο αυτό, ο προμηθευτής ενημερώνει το σύνολο των συνεργαζόμενων με αυτόν λιανοπωλητών για την έναρξη εφαρμογής της νέας αυξημένης τιμής. Η απαγόρευση ισχύει α) για όλο το λιανεμπόριο και τα κανάλια διανομής (π.χ.super market, φαρμακεία κ.ά) β) για όλα τα προϊόντα των κατηγοριών της ΥΑ 12925/2024 ευρείας κυκλοφορίας ή εξειδικευμένα και γ) ανεξάρτητα από το εάν ο προμηθευτής είχε ανακοινώσει την αύξηση στο λιανέμπορο πριν από την ως άνω ημερομηνία. Η σχετική διάταξη ισχύει έως 30/04/2025.
Αφορά τα προϊόντα που είναι απαραίτητα για την αξιοπρεπή διαβίωση ή παρουσιάζουν υψηλή ζήτηση και τα οποία εξαντλητικά αναφέρονται στη με αριθμό 12925/2024 ΥΑ, είτε είναι ευρείας κυκλοφορίας, είτε εξειδικευμένα, είτε πωλούνται από super market, είτε από άλλη μορφή επιχείρησης του λιανεμπορίου και κανάλι διανομής (π.χ. φαρμακεία), είτε σε φυσικό κατάστημα, είτε διαδικτυακά. Επίσης, αφορά και τα προϊόντα που λανσάρονται για πρώτη φορά στην αγορά, με την ίδια ή άλλη ονομασία, με την ίδια ή άλλη συσκευασία, και διαφορετικό ραβδωτό κωδικό είδους (barcode) σε τρεις διακριτές μεταξύ τους περιπτώσεις, όπως αναφέρονται στην παρ.2 του άρθρου 1 της με αριθμό 12924/2024 ΥΑ, π.χ. προϊόντα που εισάγονται μετά την απόσυρση άλλου προϊόντος της ίδιας επιχείρησης με τις ίδιες ή παραπλήσιες ιδιότητες.
Οι ενέργειες που αναφέρονται αναλυτικά στο άρθρο 1 της με αριθμό 12924/2024 ΥΑ, όπως π.χ. σημάνσεις ότι το προϊόν πωλείται με έκπτωση ή προσφορά, πολυσυσκευασίες με έκπτωση ή με δώρο, δηλώσεις όπως «ευκαιρία», «εξαιρετική τιμή» κά.
Σημειώνεται ωστόσο, ότι ο περιορισμός αφορά μόνο την πολιτική προώθησης των προϊόντων, και όχι τον τρόπο με τον οποίο γίνεται η διάθεση των προϊόντων. π.χ. οι πολυσυσκευασίες, δεν απαγορεύεται να συνεχίσουν να υπάρχουν σε μειωμένη τιμή ανά τεμάχιο σε σχέση με εκείνη του μεμονωμένου τεμαχίου, αρκεί να μην φέρουν δηλώσεις και σημάνσεις ότι πρόκειται για έκπτωση, προσφορά, ευκαιρία ή κάτι παραπλήσιο. Σε κάθε περίπτωση τα προϊόντα θα ελέγχονται για το Περιθώριο Μικτού Κέρδους βάσει του άρθρου 54 του ν.5045/2023 και της κατ΄ αυτού εκδοθείσας 105865/2023 ΥΑ. Τα προϊόντα με σύντομη ημερομηνία λήξης, τα οποία αναφέρονται στον πίνακα του άρθρου 1 της ΥΑ 12924/2024, εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής της παρ.1 του άρθρου 38 με ημερομηνίες λήξης που ορίζονται σε αυτή και μόνο υπό την προϋπόθεση ότι φέρουν τη σήμανση «Προϊόν με κοντινή ημερομηνία λήξης».
Ναι, επιτρέπεται. Για τα προϊόντα ωστόσο στα οποία υπάρχει ανατίμηση, δεν προβλέπεται εξάντληση των αποθεμάτων. Σύμφωνα με την παρ.1β του άρθρου 4α της με αριθμό 12924/2024 ΥΑ, και για τις κατηγορίες προϊόντων των παρ.1 και 2 του άρθρου 38, οι λιανοπωλητές μεριμνούν για την απόσυρση του αποθέματος των προϊόντων τους, που πωλούνταν με προωθητικές ενέργειες των περιπτ. β, γ και δ της παρ.1 του άρθρου 1, πριν από την εφαρμογή της ανακοινωθείσας αύξησης τιμής.
Σε περίπτωση ωστόσο που τα ως άνω προϊόντα υπάρχουν σε στοκ στους λιανέμπορους και πωλούνταν, είτε με προωθητικές, είτε εκτός προωθητικών, μπορούν να συνεχίσουν να πωλούνται έως την εξάντληση των αποθεμάτων, αν εφαρμοστεί σε αυτά ο νέος μειωμένος τιμοκατάλογος. Σε διαφορετική περίπτωση αποσύρονται υποχρεωτικά.
Όχι, δε συνιστά ανατίμηση, από τη στιγμή που δε γίνεται αύξηση επί τιμοκαταλόγου. Επίσης ανατίμηση δε συνιστά, με το ίδιο σκεπτικό, και η ανάκληση έκπτωσης επί τιμοκαταλόγου σε λιανέμπορο. Συνεπώς, δεν υφίσταται απαγόρευση προωθητικής.
Όχι, δε θεωρείται ανατίμηση και κατά συνέπεια δεν υπάρχει απαγόρευση προωθητικής ενέργειας. Ωστόσο, σε περίπτωση που το ποσοστό της έκπτωσης αυτής έχει συνυπολογιστεί για τη μείωση 30% σύμφωνα με την παρ.2 του άρθρου 38 του ν.5082/2024, θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα από την επιχείρηση, ώστε μετά τις 31/5/2024 να εξακολουθεί να υφίσταται το ποσοστό της απαιτούμενης μείωσης. Για την αναπροσαρμογή της τιμής, ο προμηθευτής ενημερώνει τον επόμενο τιμοκατάλογο κάνοντας επισήμανση ότι πρόκειται για αναπροσαρμογή της τιμής λόγω λήξης της του μέτρου Πρωτοβουλία «Μόνιμη Μείωση Τιμής». Ο λιανέμπορος κατά την αποστολή του τιμοκαταλόγου στο Υπουργείο, διατηρεί την ως άνω επισήμανση.
Τα προϊόντα που αναφέρονται στο άρθρο 1 του ν3526/2007 και στα άρθρα 112,113 και 114 του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών.
Στην παράγραφο 3 του άρθρου 114 «Διάφορα αρτοσκευάσματα» του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών ορίζεται ότι «τα «διάφορα αρτοσκευάσματα» διακρίνονται ειδικότερα στις παρακάτω δύο κατηγορίες: α) «διάφορα αρτοσκευάσματα ζαχαροπλαστικής» β) «διάφορα λοιπά αρτοσκευάσματα»» και στο άρθρο 1 παρ.1 εδ. ε’ του Ν.3526/2007, ως «Διάφορα αρτοσκευάσματα ζαχαροπλαστικής» ορίζονται τα προϊόντα αρτοποιίας, όπως παξιμάδια, κουλούρια, φρυγανιές και άλλα βουτήματα ζαχαροπλαστικής, που περιέχουν υποχρεωτικά λιπαρές ύλες και μια τουλάχιστον από τις φυσικές γλυκαντικές ύλες που προσδίδει σε αυτά γλυκιά ή γλυκίζουσα γεύση.
Τα προϊόντα κρουασάν, μπισκότα, κέικ και γκοφρέτες, τα οποία αναφέρονται στην παράγραφο 2 εδ. δ’ του ανωτέρω άρθρου ως προϊόντα εκλεκτής αρτοποιίας, εμπίπτουν στην υποκατηγορία «Διάφορα αρτοσκευάσματα ζαχαροπλαστικής» και υπάγονται στους περιορισμούς του άρθρου 38 παρ.1 του ν.5082/2024, όπως αυτός εξειδικεύτηκε με τις ΥΑ 12924/2024 και ΥΑ 12925/2024.
Για όλα τα ως άνω αναφερόμενα προϊόντα δεν επιτρέπεται οποιαδήποτε προωθητική ενέργεια επ΄αυτών κατά τη διάθεσή τους στον καταναλωτή για τρεις μήνες από την ημερομηνία κατά την οποία εφαρμόζεται η αύξηση της τιμής
Β) Επί της παρ.2 του άρθρου 38 του ν.5082/2024
Από 1 Μαρτίου 2024 οι προμηθευτές προχωρούν σε μειώσεις επί της αρχικής τιμής τιμοκαταλόγου για όσα προϊόντα περιλαμβάνονται στο άρθρο 3 της με αριθμό 12924/2024 ΥΑ. Η διάταξη είναι πάγια και εφαρμόζεται σε όλο το λιανεμπόριο ανεξαρτήτως μορφής επιχείρησης (π.χ. super market, φαρμακεία) και κύκλου εργασιών και αφορά, είτε προϊόντα ευρείας κυκλοφορίας, είτε εξειδικευμένα και προϊόντα πολυτελείας. Η μείωση της αρχικής τιμής ισούται κατ΄ελάχιστον με το τριάντα 30% του αθροίσματος των πιστώσεων, εκπτώσεων ή άλλων παροχών που χορηγήθηκαν στο λιανεμπόριο το έτος 2023 επί της αρχικής τιμής της 31ης Δεκεμβρίου 2023. Το ποσοστό μείωσης για τα προϊόντα που συμμετείχαν στην Πρωτοβουλία «Μόνιμη Μείωση Τιμής» συνυπολογίζεται στο ως άνω ποσοστό, εφόσον εφαρμόστηκε στην τιμή πώλησης του προϊόντος, προ εκπτώσεων, πιστώσεων ή άλλων παροχών. Εφαρμόζεται στο σύνολο της κατηγορίας προϊόντων που εμπορεύεται η επιχείρηση ανεξαρτήτως καναλιού ή πελάτη. Εδώ υπάγονται οι εκπτώσεις επί τιμολογίου, δηλ. οι εκπτώσεις που αναγράφονται στο τιμολόγιο πώλησης των προϊόντων από τον προμηθευτή στο λιανέμπορο και τα πιστωτικά τιμολόγια.
Το σύνολο της επιχείρησης.
Όχι, δε συνυπολογίζονται. Εδώ ανήκουν οι πωλήσεις σε επιχειρήσεις τύπου cash and carry, οι οποίες πωλούν μόνο σε επιχειρήσεις με τιμολόγιο πώλησης. Επίσης, επιχειρήσεις όπως κομμωτήρια, κέντρα αισθητικής κ.α., τα οποία εφαρμόζουν τα προϊόντα στην πελατεία τους στο πλαίσιο παροχής υπηρεσιών στο χώρο τους και δεν πωλούν αυτά στον καταναλωτή για χρήση από τον ίδιο. Η τελευταία περίπτωση καταλαμβάνεται κανονικά από τη σχετική διάταξη.
Η διάταξη δεν προβλέπει εξαίρεση, συνεπώς συμπεριλαμβάνονται κανονικά.
Ναι, θα ληφθούν υπόψη.
Όχι, δε συμπεριλαμβάνονται.
Όχι υποχρεωτικά. Επιτρέπεται να γίνουν διαφορετικές μειώσεις τιμών ανά προϊόν, αρκεί όμως μεσοσταθμικά να προκύπτει το υποχρεωτικό ποσοστό της μείωσης.
Συμπεριλαμβάνονται παντός είδους καθαριστικά προϊόντα επιφανειών, όχι όμως προϊόντα συμπληρωματικά για τον καθαρισμό όπως πανάκια, σφουγγάρια, σκούπες, κοντάρια κ.ά. Επίσης, δε συμπεριλαμβάνονται block τουαλέτας και παρεμφερή προϊόντα.
Oι επιχειρήσεις υπεραγορών τροφίμων και άλλων προϊόντων που ασκούν δραστηριότητες λιανικής πώλησης («super markets»), των οποίων ο συνολικός ετήσιος κύκλος εργασιών υπερβαίνει τα ενενήντα εκατομμύρια (90.000.000) ευρώ, βάσει των οικονομικών καταστάσεων της αμέσως προηγούμενης, από την έναρξη ισχύος του παρόντος, διαχειριστικής περιόδου.
Γ. Ερωτήσεις για το Ελληνικό Σήμα
Το Ελληνικό Σήμα αποτελείται από απεικόνιση αναδιπλούμενης ελληνικής σημαίας
σε σχήμα καρδιάς με την ένδειξη «Ελληνικό Σήμα» ή «Greek Mark» παραπλεύρως
αυτής:
Είναι σήμα του ελληνικού κράτους και ταυτοποιεί την ελληνική προστιθέμενη αξία
συγκεκριμένων προϊόντων και υπηρεσιών . Σκοπός του είναι η εδραίωση της
εμπιστοσύνης των καταναλωτών στα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που παράγονται ή
προέρχονται από την Ελλάδα και η αποφυγή φαινομένων παραπλάνησής τους, η
προστασία των συμφερόντων των παραγωγών από απομιμήσεις και αθέμιτο
ανταγωνισμό, καθώς και η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών
επιχειρήσεων.
Μέχρι σήμερα, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις που προβλέπονται στους σχετικούς
Κανονισμούς, το Ελληνικό Σήμα έχει χορηγηθεί για το Γάλα και τα Γαλακτοκομικά
προϊόντα, το Εξαιρετικό Παρθένο και Παρθένο Ελαιόλαδο, τις Επιτραπέζιες Ελιές, τα
Αλκοολούχα ποτά και τα προϊόντα Π.Ο.Π. – Π.Γ.Ε. – Ε.Π.Ι.Π.
Για την απονομή του σήματος, τα προϊόντα και οι υπηρεσίες πρέπει να πληρούν τις
προδιαγραφές που θέτουν οι διεθνείς, κοινοτικές και εθνικές διατάξεις σχετικά με τα
χαρακτηριστικά, τις επισημάνσεις, την ασφάλεια και προστασία του καταναλωτή.
Επίσης, θα πρέπει από την παραγωγή ή την επεξεργασία τους να προκύπτει εγχώρια
προστιθέμενη αξία.
Ειδικά για τα φυσικά προϊόντα (αγροτικό, κτηνοτροφικά προϊόντα, πρώτες ύλες), ως
βασικό κριτήριο για την απονομή του Σήματος ορίζεται η παραγωγή ή εκτροφή ή η
συγκομιδή, ανάλογα με το προϊόν, στην Ελληνική Επικράτεια.
Στα μεταποιημένα φυσικά προϊόντα, για την απονομή του σήματος, πρέπει ποσοστό
της μάζας των συστατικών τους ή της μάζας της βασικής πρώτης ύλης που
χρησιμοποιείται να προέρχεται από την Ελλάδα.
Με τον κανονισμό απονομής καθορίζεται, για κάθε κατηγορία προϊόντος,
συγκεκριμένα το ποσοστό επί της μάζας του κάθε επί μέρους συστατικού ή της
βασικής πρώτης ύλης.
Για τα λοιπά (βιομηχανικά – βιοτεχνικά) προϊόντα και υπηρεσίες, ως βασικό κριτήριο
απονομής ορίζεται το ποσοστό του κόστους παραγωγής που πραγματοποιείται στην
Ελληνική Επικράτεια, όπως αυτό εξειδικεύεται με τον κανονισμό απονομής για κάθε
προϊόν ή υπηρεσία.
Περισσότερες λεπτομέρειες στην σελίδα της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου για τους Κανονισμούς και τους Φορείς απονομής:
https://gge.mindev.gov.gr/tomeas-emporiou/kanonismoi/
Έλεγχοι για την παράνομη χρήση του Ελληνικού Σήματος γίνονται από
θεσμοθετημένα όργανα του κράτους. Μπορούν όμως και οι επιχειρήσεις και οι
καταναλωτές, εφόσον διαπιστώσουν παράνομη χρήση του Ελληνικού Σήματος, να
αποστέλλουν σχετικό μήνυμα στην σελίδα https://gge.mindev.gov.gr/tomeas-emporiou/genikes-plirofories-organomeno-emporio/, (Φόρμα επικοινωνίας στην ενότητα Ζ).
Περισσότερες ερωτήσεις για το Ελληνικό Σήμα μπορείτε να βρείτε εδώ.
Δ. Ερωτήσεις σχετικά με την πρωτοβουλία «Μόνιμη Μείωση Τιμής»
Είναι η δέσμευση που εθελοντικά αναλαμβάνουν επιχειρήσεις παραγωγής ή χονδρικής εμπορίας καταναλωτικών προϊόντων για μείωση τουλάχιστον 5% σε ορισμένους κωδικούς προϊόντων για τους επόμενους έξι (6) μήνες από την ημερομηνία αποστολής της δέσμευσης στην ηλεκτρονική διεύθυνση reduced-price-pledge@mindev.gov.gr που τηρείται στο Υπουργείο Ανάπτυξης.
Συμμετέχουν συγκεκριμένοι κωδικοί προϊόντων της επιλογής των επιχειρήσεων, τρόφιμα, ποτά ή βιομηχανικά προϊόντα, εφόσον τα προϊόντα αυτά είναι βασικά για την αξιοπρεπή διαβίωση του καταναλωτή ή παρουσιάζουν σταθερά υψηλή ζήτηση.
Στην τιμή τιμοκαταλόγου προ Φ.Π.Α., στην οποία διατίθενται τα προϊόντα στις αντισυμβαλλόμενες επιχειρήσεις και ως τιμή αναφοράς λαμβάνεται η τιμή στις 19 Σεπτεμβρίου 2023, δηλ. την προηγούμενη ημέρα της επίσημης ανακοίνωσης του μέτρου, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τυχόν προηγούμενες εκπτώσεις και προωθητικές ενέργειες.
Ναι. Τα προϊόντα που περιλαμβάνονται στη δέσμευση, ανακοινώνονται από το Υπουργείο Ανάπτυξης με κάθε πρόσφορο μέσο (π.χ. τηλεόραση, διαδίκτυο), δίχως η δημοσιοποίηση αυτή να αναιρεί το δικαίωμα των επιχειρήσεων να διαφημίζουν την ενέργειά τους αυτή στο καταναλωτικό κοινό, στο μέτρο φυσικά πάντα που αυτή τηρείται.
Καταληκτική ημερομηνία αποστολής της δέσμευσης είναι η 30η Νοεμβρίου 2023 και σ΄αυτή περιλαμβάνονται τα παρακάτω στοιχεία:
α) Το barcode, η επωνυμία, το είδος και το περιεχόμενο του προϊόντος, εκφρασμένου σε κατάλληλη μονάδα μέτρησης.
β) Οι αντισυμβαλλόμενες επιχειρήσεις.
γ) Η τιμή στις 19/9, το ποσοστό της έκπτωσης και η νέα τιμή του προϊόντος μετά την έκπτωση.
Όχι, μπορείτε να διαθέσετε τα προϊόντα σας, είτε σε όλο το πελατολόγιό σας ανεξαρτήτως οικονομικού μεγέθους αυτών, είτε σε όλες τις επιχειρήσεις υπεραγορών τροφίμων και άλλων προϊόντων λιανικής πώλησης καταναλωτικών προϊόντων, των οποίων ο συνολικός ετήσιος κύκλος εργασιών υπερβαίνει τα ενενήντα εκατομμύρια (90.000.000) ευρώ με τις οποίες συνεργάζεστε, είτε σε κάποιες μόνο από αυτές.
Όχι, η τιμή διάθεσης εξαρτάται από τις επιμέρους συμφωνίες με τις συνεργαζόμενες επιχειρήσεις, όπως επίσης και το ποσοστό της παρεχόμενης έκπτωσης. Σε καμία περίπτωση ωστόσο, το ποσοστό της έκπτωσης δεν επιτρέπεται να είναι μικρότερο από 5%. Επίσης, δεν είναι δεσμευτικό να διατίθενται οι ίδιοι κωδικοί σε όλες τις αντισυμβαλλόμενες επιχειρήσεις.
Ναι, το ποσοστό της έκπτωσης μπορεί να είναι και μεγαλύτερο, η επισήμανση ωστόσο θα είναι η ίδια. Σχετικά με το ποσοστό, στο ειδικό σήμα αναγράφεται «από 5%». Αν όμως δεσμευτείτε σε μεγαλύτερο ποσοστό έκπτωσης, ευνόητο είναι ότι δεν μπορείτε να υπαναχωρήσετε κατά τη διάρκεια της δέσμευσης από αυτό. Μπορείτε ωστόσο κατά τη διάρκεια της δέσμευσης να αυξήσετε το ποσοστό της έκπτωσης, με ταυτόχρονη κοινοποίηση στις αντισυμβαλλόμενες επιχειρήσεις.
Μέσω ειδικού σήματος καθορισμένων προδιαγραφών, το οποίο τοποθετείται στο ράφι της επιχείρησης λιανικής πώλησης του προϊόντος και φέρει συγκεκριμένες επισημάνσεις, όπως αυτές ορίζονται στη με αριθμό 92568/2023 Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ Β΄5927).
Ναι, υποχρεούστε να περάσετε την έκπτωση εν συνόλω στον καταναλωτή και να τοποθετήσετε το ειδικό σήμα στο ράφι το αργότερο εντός εικοσιπέντε (25) ημερών από την κοινοποίηση της έγγραφης δέσμευσης. Η μη τήρηση των παραπάνω επισύρει τις κυρώσεις του άρθρου 16 του ν.5055/2023.
Αυτό εξαρτάται από τη συμφωνία με τον προμηθευτές σας. Σε κάθε περίπτωση ωστόσο μπορείτε να τοποθετήσετε την ειδική σήμανση επί του προϊόντος, μόνο εφόσον η σχετική έκπτωση έχει εφαρμοστεί στην τιμή.
Όχι, αυτός άλλωστε είναι και ο χαρακτήρας της δέσμευσης. Η δήλωσή σας είναι ανέκκλητη και η αθέτησή της επισύρει τις κυρώσεις της παρ.4 του άρθρου 16 του ν.5055/2023.
Υποχρεούστε στη διάθεση του προϊόντος με εφαρμογή της έκπτωσης, αλλά όχι και στην τοποθέτηση της ειδικής σήμανσης. Προαιρετικά, ωστόσο μπορείτε να τοποθετήσετε αυτή στο προϊόν.
Προφανώς, αφορά τόσο στο ποσοστό της έκπτωσης, όσο και στην τελική τιμή διάθεσης.
Η δέσμευσή σας ισχύει για έξι (6) μήνες από την ημερομηνία αποστολής της δέσμευσης στο Υπουργείο Ανάπτυξης, καταληκτική ημερομηνία αποστολής της οποίας είναι η 30η Νοεμβρίου και το αργότερο μέχρι τις 31 Μαΐου 2024. Π.χ. δέσμευση που έχει αποσταλεί στις 25 Οκτωβρίου ισχύει έως 25 Απριλίου 2024, δέσμευση που έχει αποσταλεί στις 30 Νοεμβρίου ισχύει έως 30 Μαΐου 2024 κοκ. Μεταχρονολογημένη δέσμευση επιτρέπεται, με ημερομηνία έναρξης όμως όχι αργότερα από 1 Δεκεμβρίου 2023 (π.χ. αποστολή της δέσμευσης στις 5/11/2023 με αναφορά ότι η διάθεση θα ξεκινήσει από 15/11/2023).
Σημαίνει ότι α) για τα προϊόντα της δέσμευσης και έως 31/5/2024, δεν επιτρέπεται στις αντισυμβαλλόμενες επιχειρήσεις να διαθέτουν αυτά με περιθώριο μικτού κέρδους μεγαλύτερο από αυτό που ίσχυε προ της 31ης Δεκεμβρίου 2021 και β) ειδικά για τα προϊόντα της δέσμευσης που δεν είναι απαραίτητα για την αξιοπρεπή διαβίωση των καταναλωτών σύμφωνα με το άρθρο 54 του ν.5045/2023 το περιθώριο μικτού κέρδους ανά μονάδα δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει εκείνο που ίσχυε για την εκάστοτε επιχείρηση μέχρι τις 19 Σεπτεμβρίου 2023.
Ναι. Στον παρακάτω σύνδεσμο μπορείτε να κατεβάσετε template σε excel, το οποίο μπορείτε να χρησιμοποιήσετε.
Ε. Ερωτήσεις σχετικά με τον νέο κώδικα δεοντολογίας για ανακοινώσεις μείωσης τιμής
Ι. ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΜΕΙΩΣΗΣ ΤΙΜΗΣ
Οι ανακοινώσεις μείωσης της τιμής ρυθμίζονται πλέον από το έτος 2024 στα άρθρα 9ι-9ια του ν.2251/1994 (ΦΕΚ Α’ 191/16-11-1994). Για πρώτη φορά εισήχθησαν στην ελληνική νομοθεσία το 2022 με τον ν.4933/2022 (Α΄ 99). Παράλληλα, έχουν εκδοθεί τρεις Κώδικες Δεοντολογίας για τις ανακοινώσεις μείωσης της τιμής (ιδίως σε προσφορές/εκπτώσεις/προωθητικές ενέργειες): αρχικά η υπ’ αρ. 35935/21-04-2023 απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων (Β΄ 2640), εν συνεχεία η υπ’ αριθμ. 66877/30-08-2024 Απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης (Β΄ 5002), η οποία αντικαθίσταται από τον νέο Κώδικα του 2025.
Διατάξεις αναφορικά με τη διαφάνεια στις προβαλλόμενες τιμές και την ορθή ενημέρωση του καταναλωτή για την τιμή των προσφερόμενων αγαθών ή υπηρεσιών περιέχονται στα άρθρα 9α-9θ του ν.2251/1994 που απαγορεύουν τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές. Υφίστανται επίσης ειδικότερες διατάξεις (π.χ. για συμβάσεις που συνάπτονται στο διαδίκτυο).
Είναι βασικό να γίνει κατανοητό ότι οι νέοι κανόνες απαιτούν αλλαγή παραδείγματος ώστε κάθε επικοινωνία με τους καταναλωτές να είναι ορθή και διαφανής. Η πληθώρα των (μη ανταποκρινόμενων στην πραγματικότητα) «εκπτώσεων» που ήταν η συνήθης πρακτική του παρελθόντος θα πρέπει να σταματήσει. Στο πλαίσιο αυτό είναι κρίσιμο να μην προσπαθήσει μια επιχείρηση να παρακάμψει τους νέους κανόνες για να συνεχίσει τις ίδιες πρακτικές όπως στο παρελθόν, αλλά να αλλάξει τις πρακτικές της ώστε αυτές να συμμορφώνονται με τους νέους κανόνες.
Η ανακοίνωση μείωσης της τιμής αφορά την επικοινωνία του πωλητή/λιανέμπορου με τον τελικό καταναλωτή. Συνεπώς, ο πωλητής/λιανέμπορος είναι αυτός που σε κάθε περίπτωση έχει αποκλειστικά την ευθύνη για την τήρηση των σχετικών διατάξεων, ακόμα και αν του έχουν αποσταλεί προωθητικές προτάσεις από τον προμηθευτή του.
Όχι. Η ανακοίνωση μείωσης της τιμής αφορά αποκλειστικά τη σχέση πωλητή/λιανέμπορου και τελικού καταναλωτή.
Η τιμή αναφοράς θα πρέπει να είναι η χαμηλότερη των τελευταίων 30 ημερών. Για παράδειγμα, το προϊόν διατίθεται :
- Για το χρονικό διάστημα 1-31/8, στην τιμή των 10 ευρώ.
- Για το χρονικό διάστημα 1-25/9 με έκπτωση, στην τιμή των 8 ευρώ από 10 ευρώ.
- Στις 26/9 χωρίς έκπτωση, στην τιμή των 10 ευρώ.
- Για το χρονικό διάστημα 27/9-20/10, στην τιμή των 8 ευρώ.
Η τιμή αναφοράς κατά το χρονικό διάστημα 27/9-20/10 θα είναι η χαμηλότερη των τελευταίων 30 ημερών, δηλαδή 8 ευρώ, τιμή που ίσχυε για το χρονικό διάστημα 1-25/9. Συνεπώς, κατά το χρονικό διάστημα 27/9-20/10 θα αναφέρεται ότι η τιμή του προϊόντος είναι 8 ευρώ, αλλά δεν θα υπάρχει ανακοίνωση μείωσης της τιμής για το προϊόν, ούτε θα δίνεται στον καταναλωτή, με οποιονδήποτε τρόπο, η εντύπωση μειωμένης τιμής.
Συνεπώς, όταν γίνονται αυξομειώσεις στην τιμή των προϊόντων, η τιμή αναφοράς για κάθε ημέρα, βάσει της οποίας θα υπολογίζεται η έκπτωση, είναι η χαμηλότερη των τελευταίων 30 ημερών πριν την εφαρμογή της μείωσης της τιμής
Ανακοίνωση μείωσης της τιμής είναι κάθε ανακοίνωση του εμπόρου ότι έχει μειώσει την τιμή που χρεώνει για ένα προϊόν ή μία υπηρεσία. Η μείωση της τιμής μπορεί να εκφραστεί σε ποσό ή ποσοστό π.χ. «10% έκπτωση», «10 ευρώ έκπτωση», «Από 50 ευρώ τώρα μόνο 35» κλπ. και να αφορά συγκεκριμένο προϊόν ή κατηγορία προϊόντος ή και όλα τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες, αντίστοιχα, της επιχείρησης. Ανακοινώσεις μείωσης της τιμής θεωρούνται και αναφορές σε μελλοντικά αυξημένη τιμή, αναφορές σε «προσφορές» ή «εκπτώσεις» ή «web offer», οι οποίες δίνουν την εντύπωση μείωσης της τιμής, καθώς και περιπτώσεις όπου η προηγούμενη τιμή εμφανίζεται διαγραμμένη π.χ. «100 ευρώ 60ευρώ». Ανακοίνωση μείωσης της τιμής αποτελούν και τα εκπτωτικά stickers επί της συσκευασίας προϊόντων (π.χ. -1€). Εφόσον υπάρχει ανακοίνωση μείωσης της τιμής, ο έμπορος θα πρέπει να συμμορφώνεται με τον κανόνα των 30 ημερών του άρθρου 9ι του ν.2251/1994.
Στις ανακοινώσεις μείωσης της τιμής δεν εμπίπτουν προσφορές βάσει των οποίων ο καταναλωτής με την αγορά του αποκτά και δωρεάν αγαθά ή οι συνοδευόμενες ή αλληλένδετες υπό όρους προσφορές, όπως αυτές που αναφέρονται στο ερώτημα ως παραδείγματα (2+1 δώρο, 2 τεμάχια στην τιμή του ενός, συσκευασία με 30% αυξημένη ποσότητα προϊόντος, με αγορά 3 τεμαχίων έκπτωση 30% ή με αγορά 5 τεμαχίων έκπτωση 1 €).
Ωστόσο, οι προσφορές αυτές ελέγχονται βάσει των διατάξεων 9α-9θ του ν.2251/1994 περί αθέμιτων εμπορικών πρακτικών.
Βάσει της παρ. 2 του άρθρου 9ι του ν.2251/1994 ο κανόνας των 30 ημερών δεν εφαρμόζεται για νωπά και ευαλλοίωτα γεωργικά προϊόντα και τρόφιμα τα οποία, από τη φύση τους ή στο στάδιο της μεταποίησης, ενδέχεται να καταστούν ακατάλληλα προς πώληση εντός τριάντα (30) ημερών από τη συγκομιδή, την παραγωγή ή τη μεταποίηση, ιδίως όσα περιλαμβάνονται στο Παράρτημα Ι του άρθρου 17 του ν. 4492/2017 (Α’ 156).»
Στο ανωτέρω παράρτημα περιλαμβάνονται φρούτα, λαχανικά, καρποί με κέλυφος, κρέατα, γάλα νωπό ή παστεριωμένο, βασιλικός πολτός, αλιεύματα, αυγά, σαλιγκάρια, τυριά, γιαούρτι και αλλαντικά.
Δεν είναι, ωστόσο, απαραίτητο να περιέχεται ένα προϊόν στον κατάλογο του Παραρτήματος Ι του άρθρου 17 του ν. 4492/2017 για να εφαρμοστεί η εξαίρεση, καθώς είναι ενδεικτική («ιδίως») η παραπομπή στον Πίνακα του ως άνω Παραρτήματος. Κρίσιμο είναι αν το προϊόν από τη φύση του ή στο στάδιο της μεταποίησης ενδέχεται να καταστεί ακατάλληλο προς πώληση εντός 30 ημερών από την παραγωγή του, π.χ. συσκευασμένο ψωμί με διάρκεια ζωής 14 ημέρες.
Σημειώνουμε ότι η παρ. 2 του άρθρου 9ι του ν.2251/1994 συνιστά εξαιρετική διάταξη και ως τέτοια ερμηνεύεται στενά. Συνεπώς, σε προϊόντα που μπορούν να καταναλωθούν και μετά τις 30 ημέρες από την παραγωγή τους, π.χ. συσκευασμένοι χυμοί ή γάλατα μακράς διαρκείας, εφαρμόζονται κανονικά οι διατάξεις του άρθρου 9ι του ν.2251/94 για την ανακοίνωση μείωσης της τιμής.
Σημειώνεται, επίσης, ότι τα γεύματα που πωλούνται από εστιατόρια, συνιστούν παροχή υπηρεσιών εστίασης και δεν εμπίπτουν στις εξαιρέσεις της παρ. 2 του άρθρου 9ι του ν.2251/1994
Αν η τιμή μειώνεται προοδευτικά κατά τη διάρκεια εξήντα (60) ημερών, ως προγενέστερη τιμή νοείται η τιμή που ίσχυε πριν από την εφαρμογή της πρώτης από τις διαδοχικές μειώσεις τιμών π.χ. 100€ 80€ (1η μέρα), 100€ 70€ (20η μέρα), 100€ 60€ (40η μέρα), 100€ 55€ (60η μέρα).
Για την 61η μέρα και μέχρι την 70η , με συνεχόμενη μείωση ως τιμή αναφοράς θα λαμβάνεται η τιμή που ίσχυε πριν από την εφαρμογή της πρώτης από τις διαδοχικές μειώσεις τιμών, θεωρώντας ως σημείο έναρξης των διαδοχικών μειώσεων 60 μέρες πριν, δηλαδή στο παράδειγμά μας θα έχει τη μορφή 80€ 50€ για τις ημέρες 61 -70.
Σημειώνεται ότι η εκτεταμένη χρονικά μείωση τιμής (άνω των 60 ημερών), δύναται επίσης να ελεγχθεί ως παραπλανητική εμπορική πρακτική βάσει των άρθρων 9α-9θ του ν.2251/1994.
Οι κανόνες περί ανακοίνωσης μείωσης της τιμής δεν ορίζουν την τιμή πώλησης του προϊόντος. Μπορεί να πωληθεί σε όποια τιμή επιλεχθεί. Οι κανόνες θέτουν περιορισμούς μόνο όταν ο πωλητής ανακοινώνει στους καταναλωτές μείωση τιμής. Ομοίως, είναι εκτός του πεδίου εφαρμογής των κανόνων η σχέση προμηθευτή – λιανέμπορου.
Στα προϊόντα των καταστημάτων outlet εφαρμόζεται κανονικά οι κανόνες περί ανακοίνωσης μείωσης της τιμής. Τόσο το άρθρο 9ι του ν.2251/1994 όσο και η αντίστοιχη νομοθεσία της Ε.Ε (Οδηγία 98/6/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε από την Οδηγία (ΕΕ) 2019/2161 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου) δεν προβλέπουν κάποιο ειδικό καθεστώς για τα καταστήματα outlet. Συνεπώς, και για τα καταστήματα outlet η τιμή αναφοράς είναι η χαμηλότερη τιμή πώλησης του προϊόντος στο εν λόγω κατάστημα για το χρονικό διάστημα των τελευταίων 30 ημερών πριν από την εφαρμογή της μείωσης της τιμής (ή των 60 ημερών σε περίπτωση συνεχόμενων προοδευτικών μειώσεων).
Όχι. Θα πρέπει επιπρόσθετα να φροντίζετε ώστε κάθε επικοινωνία να συμμορφώνεται με τους κανόνες για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές.
Ναι. Όπως προαναφέραμε, θα πρέπει κάθε επικοινωνία με τους καταναλωτές να μην είναι παραπλανητική. Στο πλαίσιο αυτό, αν η τιμή αναφοράς ή η τιμή που διαθέτετε ένα προϊόν στο πλαίσιο μιας συνδεδεμένης προσφοράς (π.χ. 1+1 δώρο) δεν ανταποκρίνεται στη συνηθισμένη τιμή πώλησής σας, τότε ενδέχεται να υφίσταται παραπλανητική εμπορική πρακτική. Η αξιολόγηση του αν είναι παραπλανητική μια τέτοιου είδους πρακτική γίνεται ανά περίπτωση. Ο βασικός κανόνας είναι ότι η τιμή από την οποία επικαλείται ο έμπορος τη χορήγηση προσφοράς πρέπει να είναι αληθινή και να είναι η συνήθης τιμή πώλησης του προϊόντος.
Π.χ. έμπορος επικοινωνεί μείωση τιμής τον Ιούλιο (από 15 ευρώ τώρα 11 ευρώ τηρώντας τον κανόνα των 30 ημερών). Ωστόσο, διαπιστώνεται ότι η τιμή τελικής πώλησης ανεβοκατεβαίνει μεταξύ δύο τιμών στην εξέλιξη του χρόνου ως εξής:
Μήνας | Φεβρουάριος | Μάρτιος | Απρίλιος | Μάιος | Ιούνιος | Ιούλιος (τρέχων μήνας) |
Τιμή προϊόντος | 15 | 11 | 15 | 11 | 15 | 11 |
Στην περίπτωση αυτή, η αναφορά σε ύπαρξη μείωσης ενδέχεται να είναι παραπλανητική, γιατί η υψηλότερη τιμή πώλησης από την οποία γίνεται η σύγκριση δεν είναι η συνήθης τιμή πώλησης.
II. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΤΙΜΗ ΛΙΑΝΙΚΗΣ
Η προτεινόμενη τιμή λιανικής είναι μια τιμή που έχει προτείνει ανεξάρτητα ένας κατασκευαστής ή προμηθευτής προς τους λιανοπωλητές. Μια προτεινόμενη τιμή λιανικής δεν πρέπει να είναι ψευδής και δεν θα πρέπει να δημιουργείται για την παράκαμψη των κανόνων για την ανακοίνωση μείωσης της τιμής. Η χρήση της προτεινόμενης τιμής λιανικής ενδέχεται σε αρκετές περιπτώσεις να είναι προβληματική και για τον λόγο αυτό οι έμποροι θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί, αν θέλουν να την χρησιμοποιήσουν.
Κρίσιμο είναι να μην προσπαθήσουν να χρησιμοποιήσουν την αναφορά στην προτεινόμενη τιμή λιανικής ως μέσο για να παρακάμψουν τους κανόνες σχετικά με την ανακοίνωση μείωσης της τιμής
Όχι. Απαγορεύεται πλήρως να χρησιμοποιήσετε την προτεινόμενη τιμή λιανικής ως τιμή αναφοράς για την χορήγηση έκπτωσης. Επιπρόσθετα, θα πρέπει να μην δίδεται η εντύπωση ότι ο καταναλωτής αποκομίζει κάποιο όφελος σε σχέση με την εν λόγω τιμή. Η χρήση λέξεων, εικόνων, χρωμάτων ή συμβόλων που είναι πιθανόν να δώσουν στους καταναλωτές την εντύπωση ότι γίνεται σύγκριση με την προτεινόμενη τιμή λιανικής δεν επιτρέπεται. Σημειώνεται ότι αν η συνιστώμενη τιμή τιμοκαταλόγου είναι αδικαιολόγητα υψηλή και δεν εφαρμόζεται ή δεν έχει εφαρμοστεί ποτέ στην πράξη, η αναφορά σε αυτήν την τιμή καταλόγου είναι παραπλανητική, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 9α-9θ του ν.2251/1994 περί αθέμιτων εμπορικών πρακτικών. Τα αρχικά ΠΤΛ δεν είναι πιθανόν να γίνουν κατανοητά από τον μέσο καταναλωτή, οπότε είναι προτιμότερο είτε να γράφεται ολογράφως «Προτεινόμενη Τιμή Λιανικής» είτε σε περίπτωση ηλεκτρονικού καταστήματος να προστίθεται το εικονόγραμμα πληροφοριών (i ή ?) και να παρατίθεται επεξήγησή του σε σχετικό εμφανιζόμενο πλαίσιο.
Όχι. Ένας κατασκευαστής που πωλεί ο ίδιος τα προϊόντα του δεν μπορεί να παραθέτει την τιμή που θέτει ο ίδιος ως προτεινόμενη τιμή λιανικής.
Όχι. Η προτεινόμενη τιμή λιανικής θα πρέπει να είναι η αληθής τιμή που προτείνει ο κατασκευαστής και να συνιστά την συνήθη τιμή πώλησης του προϊόντος στην αγορά. Δεν επιτρέπεται να επηρεάσετε τον τρίτο κατασκευαστή ή προμηθευτή αναφορικά με την τιμή που αυτός θέτει ως προτεινόμενη τιμή λιανικής.
Οι έμποροι που χρησιμοποιούν την προτεινόμενη τιμή λιανικής δεν αρκεί να διαθέτουν τεκμηρίωση από τον κατασκευαστή ή προμηθευτή ότι η τιμή αυτή έχει προταθεί από τον κατασκευαστή/προμηθευτή. Αλλά θα πρέπει επιπρόσθετα να είναι σε θέση να διαθέτουν αποδεικτικά στοιχεία ότι αυτή συνιστά και τη συνήθη τιμή πώλησης του προϊόντος στην αγορά. Η χρήση προτεινόμενης τιμής λιανικής χωρίς τέτοια τεκμηρίωση εκθέτει την επιχείρηση στον κίνδυνο να θεωρηθεί η εν λόγω εμπορική πρακτική αθέμιτη ως παραπλανητική.
III. STICKER ON PACK/ ΠΟΛΥΣΥΣΚΕΥΑΣΙΕΣ
Ναι. Το προϊόν που φέρει ένα sticker περιέχει μια ανακοίνωση μείωσης της τιμής την οποία εμφανίζει ο λιανοπωλητής προς τον καταναλωτή. Συνεπώς ο λιανοπωλητής θα πρέπει να διασφαλίζει ότι η ανακοίνωση μείωσης τιμής συμμορφώνεται με τον κανόνα του άρθρου 9ι του ν.2251/1994.
Όχι. O λιανέμπορος θα πρέπει να φροντίσει ώστε να επικοινωνείται ως τιμή αναφοράς η χαμηλότερη τιμή των τελευταίων 30 ημερών (ή η αρχική τιμή σε περίπτωση διαδοχικών μειώσεων σε διάστημα μέχρι 60 ημέρες) που ίσχυε για το προϊόν στο συγκεκριμένο κατάστημα και η τελική τιμή να διαμορφώνεται σύμφωνα με τη δηλούμενη μείωση επί της εν λόγω τιμής.
Μία μόνιμη έκπτωση συνιστά επιπρόσθετα και αθέμιτη εμπορική πρακτική, καθώς η τιμή από την οποία γίνεται επίκληση μείωσης της τιμής δεν συνιστά στην πραγματικότητα τη συνήθη τιμή πώλησης του προϊόντος.
Ναι, εφόσον υπάρχει στο ράφι του συγκεκριμένου καταστήματος ο κωδικός αναφοράς (mother code), δηλαδή το μεμονωμένο τεμάχιο του εκάστοτε προϊόντος, που πωλείται από το super market χωρίς προώθηση, σε επαρκή αποθέματα, ώστε να είναι δυνατόν να αγοράσει το μεμονωμένο προϊόν ο καταναλωτής. Με την ταυτόχρονη παρουσία των δύο προϊόντων στο ράφι εξασφαλίζεται ότι δεν παραπλανάται ο καταναλωτής ως προς την τιμή πώλησης του προϊόντος.
Αν υπάρχει μείωση της τιμής του ενός τεμαχίου και παράλληλα υπάρχει συνδυασμένη προσφορά, τότε η τιμή της συνδυασμένης προσφοράς θα πρέπει να υπολογίζεται σύμφωνα με την τελική τιμή του ενός τεμαχίου.
Για πολυσυσκευασίες με προσφορές που ισχύουν για συγκεκριμένο μικρό χρονικό διάστημα, δηλαδή έως 60 ημέρες, δεν χρειάζεται να υπάρχει ο κωδικός αναφοράς (mother code) του προϊόντος στο ράφι, αρκεί η συνηθισμένη τιμή πώλησης του προϊόντος, εκτός της περιόδου προσφοράς, να είναι αυτή την οποία επικαλείται ο έμπορος στην προσφορά. Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή σε αυτό, καθώς, αν η συνήθης τιμή ενός προϊόντος (για τουλάχιστον 50% του έτους) δεν είναι αυτή από την οποία επικαλείται προσφορά, ενδέχεται να υφίσταται παραπλανητική εμπορική πρακτική.
Ναι. Όπως προαναφέρθηκε, οι προσφορές υπό όρους δεν εντάσσονται στον κανόνα του άρθρου 9ι του ν.2251/1994 για την ανακοίνωση μείωσης της τιμής. Ωστόσο, ελέγχονται αν συμμορφώνονται με τις διατάξεις για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές. Η αξιολόγηση του αν είναι παραπλανητική μια τέτοιου είδους προσφορά γίνεται ανά περίπτωση. Ο βασικός κανόνας είναι ότι η τιμή από την οποία επικαλείται ο έμπορος τη χορήγηση προσφοράς πρέπει να είναι αληθινή και να είναι η συνήθης τιμή πώλησης του προϊόντος.
Παράδειγμα περίπτωσης όπου ενδέχεται να μην είναι αληθής η τιμή | Πιθανότερο να συμμορφώνεται με την νομοθεσία | Πιθανότερο να μην συμμορφώνεται με την νομοθεσία |
Κατά την περίοδο που το προϊόν πωλείται σε υψηλότερη τιμή, εφαρμόζονται διάφορες άλλες προσφορές. | Ένας λιανέμπορος προσφέρει προς πώληση ένα προϊόν με την ακόλουθη ανακοίνωση μείωσης της τιμής: «Ήταν 500 ευρώ τώρα 350 ευρώ» για ένα μήνα. Τον προηγούμενο και τον επόμενο μήνα το προϊόν είχε τιμή 500 ευρώ χωρίς άλλες προσφορές. | Ένας λιανέμπορος προσφέρει προς πώληση ένα προϊόν με την ακόλουθη ανακοίνωση μείωσης της τιμής: «Ήταν 500 ευρώ τώρα 350 ευρώ» για ένα μήνα. Για τον επόμενο μήνα το προϊόν είχε τιμή 500 ευρώ και εφαρμόζεται και προσφορά «Αγοράστε 2 κερδίστε έκπτωση 20%», ενώ τον μεθεπόμενο το προϊόν πωλείται πάλι με έκπτωση «Ήταν 500 ευρώ τώρα 350 ευρώ» |
Η αναγραφή του όρου «οικονομική πολυσυσκευασία» ή άλλου παραπλήσιου («ειδική τιμή τριών τεμαχίων» ή «ειδική προσφορά τριών τεμαχίων»), επιτρέπεται, εφόσον προκύπτει πράγματι οικονομικό όφελος για τον καταναλωτή και υπάρχει στο ράφι του καταστήματος προς πώληση ο κωδικός αναφοράς (mother code) του προϊόντος.
IV. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΙΣΤΟΤΗΤΑΣ
Οι διατάξεις για την ανακοίνωση μείωσης της τιμής (άρθρο 9ι του ν.2251/1994) δεν εφαρμόζονται στα προγράμματα επιβράβευσης πελατών του πωλητή, όπως οι εκπτωτικές κάρτες ή τα κουπόνια, τα οποία παρέχουν στον καταναλωτή το δικαίωμα έκπτωσης τιμής για όλα τα προϊόντα του πωλητή ή για συγκεκριμένες σειρές προϊόντων κατά τη διάρκεια παρατεταμένων συνεχών περιόδων (π.χ. 6 μήνες, 1 έτος) ή που επιτρέπουν τη συσσώρευση πιστώσεων (πόντων) για μελλοντικές αγορές. Ομοίως, δεν εφαρμόζονται ούτε σε πραγματικές εξατομικευμένες μειώσεις τιμών που δεν έχουν τον χαρακτήρα «ανακοίνωσης» μείωσης των τιμών π.χ. όταν ο καταναλωτής λαμβάνει κουπόνι «20% έκπτωσης» με την αγορά που πραγματοποίησε, το οποίο θα ισχύσει για την επόμενη αγορά μέχρι το τέλος του μήνα. Σε κάθε περίπτωση, τέτοια προγράμματα επιβράβευσης ή οι εξατομικευμένες μειώσεις εξακολουθούν να ελέγχονται για τη συμμόρφωσή τους με τα άρθρα 9α-9θ του ν.2251/1994 για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές.
Ωστόσο, αν η μείωση παρουσιάζεται ως εξατομικευμένη, αλλά στην πραγματικότητα προσφέρεται/ανακοινώνεται στους καταναλωτές γενικά, τότε πρόκειται για ανακοίνωση μείωσης της τιμής και ο έμπορος πρέπει να διασφαλίζει ότι η «προγενέστερη» τιμή για όλα τα σχετικά αγαθά είναι η χαμηλότερη δημόσια διαθέσιμη τιμή τους τις τελευταίες 30 ημέρες. Δηλαδή όταν ο έμπορος διαθέτει «κουπόνια» ή κωδικούς εκπτώσεων σε όλους δυνητικά τους καταναλωτές που επισκέπτονται το φυσικό ή το διαδικτυακό κατάστημα και επομένως ο κωδικός/το πρόγραμμα επιβράβευσης πελατών μπορεί να προσπελαστεί/χρησιμοποιείται από πολλούς ή από τους περισσότερους πελάτες, τότε υφίσταται υποχρέωση συμμόρφωσης και με το άρθρο 9ι του ν.2251/1994 σχετικά με την ανακοίνωση μείωσης τιμών.
Η μείωση τιμών θεωρείται εξατομικευμένη, εφόσον υπάρχει κάποιο εμπόδιο στην πρόσβαση (barrier to entry) όλων των καταναλωτών για να λάβουν την εν λόγω μείωση και κρίνεται ανά περίπτωση. Για παράδειγμα, θα μπορούσε να είναι εξατομικευμένη μείωση μια μείωση που απευθύνεται σε συγκεκριμένη κατηγορία καταναλωτών με βάση το ύψος των προηγούμενων αγορών ή το αγοραστικό προφίλ του εν λόγω καταναλωτή, που αφορά έκπτωση λόγω γενεθλίων του καταναλωτή ή που εφαρμόζεται σε καταναλωτές που πληρώνουν κάποια μη αμελητέα συνδρομή για την έκδοση της κάρτας μέλους τους σε ένα κατάστημα. Η έκδοση κάρτας μέλους καταστήματος, η οποία εκδίδεται σε όλους τους πελάτες του καταστήματος χωρίς προϋποθέσεις, με απλή καταγραφή των στοιχείων επικοινωνίας τους, δεν θεωρείται πραγματική εξατομικευμένη μείωση τιμών. Δεν υπάρχει συγκεκριμένο ποσοστό (ή πλήθος καταναλωτών) με βάση το οποίο ορίζεται τι συνιστά πρόγραμμα επιβράβευσης πελατών που χρησιμοποιείται από «πολλούς» ή από «τους περισσότερους πελάτες». Δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο ποσοστό του τι συνιστά πρόγραμμα επιβράβευσης πελατών που χρησιμοποιείται από «πολλούς» ή από «τους περισσότερους πελάτες». Στην ανά περίπτωση αξιολόγηση λαμβάνεται ιδίως υπόψη η περίμετρος εφαρμογής του προγράμματος και το αν οι μειώσεις της τιμής σχετίζονται με το αγοραστικό προφίλ ή με συγκεκριμένους όρους που δεν καθιστούν το πρόγραμμα ανοιχτό σε αρκετούς καταναλωτές.
V. ΛΟΙΠΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ
H καταχώρηση των προϊόντων σε φυλλάδια με τιμές χωρίς ποσοστά έκπτωσης και τίτλο «ΑΓΑΠΗΜΕΝΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΣΕ ΚΑΛΕΣ TIMEΣ» ή «ΑΓΑΠΗΜΕΝΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΣΕ SUPER TIMEΣ», εφόσον δεν δίδει την εντύπωση σύγκρισης με άλλα χρονικά διαστήματα δεν εμπίπτει στη νομοθεσία για τις ανακοινώσεις μείωσης της τιμής.
Ο ισχυρισμός αυτός είναι αληθής, αν ένα σημαντικό ποσοστό προϊόντων της εν λόγω ομάδας διατίθεται με την αναφερόμενη μέγιστη έκπτωση κατά τρόπο ώστε η συνολική εικόνα που βλέπει ο καταναλωτής να επιβεβαιώνει τον ισχυρισμό αυτό. Το αν είναι παραπλανητικός ή όχι ένας τέτοιος ισχυρισμός κρίνεται ανά περίπτωση, λαμβάνοντας υπόψη, μεταξύ άλλων:
- ποιο είναι το ποσοστό των προϊόντων που παρέχονται με έκπτωση -50%
- ποια είναι η διασπορά των εκπτώσεων στην ομάδα προϊόντων
Αυτονοήτως, η διαφήμιση θα πρέπει να μην είναι παραπλανητική και να αναφέρει με σαφήνεια τα προϊόντα τα οποία αφορά η έκπτωση και το ποσοστό έκπτωσης για καθένα από αυτά. Για κάθε επιμέρους προϊόν που θα βρίσκει ο καταναλωτής στο ράφι, θα πρέπει να αναφέρεται τόσο η μειωμένη τιμή όσο και η τιμή αναφοράς, που είναι η χαμηλότερη των τελευταίων 30 ημερών για το εν λόγω προϊόν.
Η ανωτέρω φράση (Μόνο 2€») δεν αναφέρεται σε αξιακή ή ποσοστιαία μείωση τιμής συνεπώς δεν εμπίπτει στη νομοθεσία για τις ανακοινώσεις μείωσης τιμής εφόσον δεν δίδει την εντύπωση σύγκρισης με άλλα χρονικά διαστήματα. Ωστόσο, η διαφήμιση μπορεί να ελεγχθεί ως αθέμιτη εμπορική πρακτική βάσει των άρθρων 9α-9θ του ν.2251/1994. Οι φράσεις «Σε προνομιακή τιμή 3€», «Μόνο 2€» παραπέμπουν σε οικονομικό όφελος του καταναλωτή το οποίο θα πρέπει να είναι πραγματικό.
Αλυσίδες οι οποίες εκδίδουν ενιαίο φυλλάδιο για όλα τα καταστήματα θα πρέπει, εκτός από την αναφορά της έκπτωσης, να αναγράφουν για κάθε προϊόν που παραθέτουν την αρχική και τελική τιμή. Αν στην αλυσίδα υφίστανται και καταστήματα μέσω franchise τα οποία έχουν τη δική τους τιμολογιακή πολιτική, τότε θα πρέπει να παρατίθεται ρητώς και ευκρινώς στο φυλλάδιο ή το τηλεοπτικό μήνυμα ότι δεν περιλαμβάνονται στην εν λόγω ανακοίνωση ως προς την αρχική και τελική τιμή και να διασφαλίζεται ότι είναι σαφές στον καταναλωτή ο οποίος εισέρχεται σε τέτοιου είδους κατάστημα ότι πρόκειται για κατάστημα franchise.
Κάθε κατάστημα της αλυσίδας (είτε είναι franchise είτε όχι) θα πρέπει να συμμορφώνεται και στο ράφι με τον κανόνα του άρθρου 9ι του ν.2251/1994 ως προς την παρουσίαση της μείωσης τιμής σε κάθε προϊόν που εμφανίζεται με μείωση στο φυλλάδιο.
